១-សេចក្ដីផ្ដើម
កុមារគឺជាមនុស្សដែលមានអាយុក្រោម១៨ឆ្នាំ ដែលជាទូទៅ ជាអនីតិជន ស្ថិតនៅបន្ទុកគ្រួសារ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ឪពុកម្ដាយ ឬ អាណាព្យា បាលស្របតាមច្បាប់នានាដែលគាំពារកុមារ។ កុមារគឺជាមនុស្សបឋមវ័យ ដែល ជាមនុស្សវ័យក្មេងដំបូង
ដែលត្រូវបន្តវេនដឹកនាំសង្គមជាតិទៅអនាគតគឺប្រៀបបាននឹងទំពាំងដែលស្នងឫស្សីដូចច្នោះដែរ។ដើម្បីបានឬស្សីល្អ គេត្រូវតែថែទាំ ទំពាំងឱ្យបានល្អ ហើយដើម្បីឱ្យកុមារក្លាយជាយុវជនក្លាយជាសសរទ្រូង ប្រទេសជាតិបានល្អត្រឹមត្រូវពិតប្រាកដ គេត្រូវតែផ្ដល់ឲ្យកុមារទទួលបានការថែទាំសុខភាព និង ការអប់រំពេញលេញ ដោយត្រូវមានការចូលរួមពីស្ថាប័ន ពាក់ព័ន្ធទាំងអស់
រួមមានក្រុមគ្រួសារ សាលារៀន រដ្ឋាភិបាលអង្គការមិនមែន រដ្ឋាភិបាល សង្គមជាតិ និង ពិភពលោកទាំងមូល ព្រោះកុមារមិនមានលទ្ធភាពស្វ័យឯករាជ្យក្នុងការប្រើសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួនឱ្យបានពេញលេញគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធ្វើការសម្រេចចិត្តធ្វើអ្វីមួយដោយខ្លួនឯងក្នុងសង្គមនិង គ្រួសារទាំងស្រុងឡើយ។ កុមារគ្មានលទ្ធភាពក្នុងការគ្រប់គ្រងចិញ្ចឹមជីវិតផ្ទាល់ខ្លួនដែលផ្ទុយពីយុវវ័យជានីតិជន រួមមានឪពុកម្ដាយអាណាព្យបាល គ្រូបង្រៀន អាជ្ញាធរជាដើម មានសមត្ថភាព និង លទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការសម្រេចគោលដៅឆ្ពោះទៅរកបំណងប្រាថ្នារបស់ខ្លួនដោយខ្លួនឯងផងនិង អាចជួយអ្នកដទៃផង។
ក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ នៅឆ្នាំ១៩៤៥សហព័ន្ធនារីប្រជាធិប-តេយ្យពិភពលោក បានសម្រេចយកថ្ងៃ១មិថុនារៀងរាល់ឆ្នាំ
ជា «ទិវាកុមារអន្តរជាតិ» ។ ក្រៅពីនេះ មានសន្និសីទ សិក្ខាសាលាជាច្រើនទៀតត្រូវបានប្រារព្វ ឡើងដើម្បីស្វែងរកគន្លឹះសំខាន់ៗ
ដើម្បីអប់រំកុមារឱ្យបានក្លាយជាពលរដ្ឋល្អសម្រាប់មនុស្សជាតិ។ដើម្បីជាការក្រើនរំលឹក បង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះកុមារ លើកស្ទួយសិទ្ធិកុមារ និង រួមគ្នាការពារកុមារ យើងគួរអបអរសារទ និង ស្វែងយល់ពី ទិវាកុមារអន្តរជាតិ និង ទិវាកុមារផ្សេងៗទៀតផងដែរ ។
២-ប្រវត្តិ និង អត្ថន័យនៃទិវាកុមារអន្តរជាតិ ១ មិថុនា
មនុស្សជាតិលើកសកលលោកចងចាំនូវឧក្រិដ្ឋកម្ម ដ៏ព្រៃផ្សៃយង់ឃ្នងរបស់ពួកហ្វាស៊ីស នៅថ្ងៃទី១០មិថុនា ឆ្នាំ១៩៤២ ដែលបានសម្លាប់ប្រជាជនភូមិ លីឌីស៊ែនៃសាធារណរដ្ឋឆែកចំនួន១៩២នាក់នៅក្នុងកសិដ្ឋាន អូរ៉ាក ដែលក្នុងនោះមានកុមារ១០៥នាក់ត្រូវយកទៅសម្លាប់។ក្រោយមកនៅថ្ងៃទី១០ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៤៤ពូកឧក្រិដ្ឋកម្មហ្វាស៊ីស បានចាប់មនុស្ស១,១០០នាក់ ដែលក្នុងនោះមានកុមារតូចៗចំនួន២០០នាក់ត្រូវចាក់សាំងដុតកម្ទេចទាំងរស់នៅ អូរ៉ាឌូ ប្រទេសបារាំង។
ឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏ឃោរឃៅព្រៃផ្សៃរបស់ពួកហ្វាស៊ីសហ៊ីត្លែរ ចំពោះប្រជាជនពិសេស កុមារនៅក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២ បានធ្វើឲ្យមនុស្សជាតិតក់ស្លុតយ៉ាងខ្លាំង នាំគ្នាថ្កោលទោស និង ចងចាំជាប់ជានិច្ច។ វិនាសកម្មទាំងនេះហើយទើបធ្វើឲ្យកងកម្លាំងស្នេហាសន្តិភាព និង មិត្តភាពរវាងប្រជាជាតិ និង មនុស្សគ្រប់ពណ៌សម្បុររួបរួមគ្នាក្រោកឈរឡើង និង អំពាវនាវប្រយុទ្ធប្រឆាំងរាល់អំពើដែលនាំឲ្យអន្តរាយដល់អាយុជីវិតមនុស្សជាតិដើម្បីការពារជីវិត សន្តិសុខ និង គាំពារដល់កុមារនៅលើផែនដី។ ក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២បានបញ្ចប់ទៅ នៅឆ្នាំ១៩៤៥ សហព័ន្ធនារីប្រជាធិបតេយ្យ ពិភពលោកបានបើកសម័យប្រជុំនៅទីក្រុងមូស្គូ ហើយបានមូលមតិគ្នាសម្រេចយកថ្ងៃ ១មិថុនាជារៀងរាល់ឆ្នាំប្រារព្វ «ទិវាកុមារអន្តរជាតិ»។ ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ «ទិវាកុមារអន្តរជាតិ» ១មិថុនាបានទទួលការគាំទ្រយ៉ាងទូលំទូលាយពីបណ្តាប្រទេសជាច្រើននៅលើសាកលលោកហើយសន្និសីទជាច្រើនទៀតត្រូវបានគេប្រារព្វឡើង ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះកុមារ។ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៥០មក ប្រទេសជាច្រើននៅលើសកលលោក រួមទាំងកម្ពុជាផងបានប្រារព្វទិវាកុមារអន្តរជាតិថ្ងៃទី០១ មិថុនា។ គោលបំណងសំខាន់នៃការប្រារព្ធទិវានេះ ដើម្បីក្រើនរំលឹក និង បង្កើនការយកចិត្តទុកដាក់ពិសេស ចំពោះកុមារ ទាំងក្នុងជីវភាពរស់នៅ និងផ្នែកច្បាប់ស្ដីពពីអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្ដីពី សិទ្ធិកុមារជាដើម។កម្ពុជាបានផ្ដល់សច្ចាប័នលើអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ ស្ដីពី សិទ្ធិកុមារនៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩២ ។
ថ្ងៃ១មិថុនា មិនគ្រាន់តែជាថ្ងៃឈប់សម្រាក ឬជា ថ្ងៃជួបប្រជុំគ្នាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ ជាឱកាសមួយរំលឹកមនុស្សទាំងអស់ឱ្យចេះរិះរកមធ្យោបាយជាយុទ្ធ-សាស្ត្រថ្មីៗបន្ថែមទៀត ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរំលោភបំពានលើកុមារ។ ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រារព្ធទិវានេះ ចាប់ពីថ្ងៃ១ មិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩ប៉ុន្តែ ត្រូវផ្អាកដោយអន្លើក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩។នៅសម័យកាលនោះ កម្ពុជាត្រូវគ្រប់គ្រងដោយរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យដែលប្រទេសកម្ពុជា ប្រជាជន និងកុមារ បានទទួលរងនូវអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ ក្រោយរបបព្រៃផ្សៃនេះរលំរលាយផុតទៅ ទិវាកុមារ១មិថុនាត្រូវបានប្រារព្ធធ្វើជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតជាប់គ្នា រហូតដល់ឆ្នាំ២០០៧។យោងតាមសំណើសុំពីក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និង យុវនីតិសម្បទានិង ក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជាដើម្បីកុមារ ចាប់ឆ្នាំ២០១១ កម្ពុជាបានសម្រេចប្រារព្ធទិវានេះឡើងវិញរហូតបច្ចុប្បន្ន។ថ្ងៃទី១ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ គឺជាថ្ងៃដែលកម្ពុជានិងបណ្ដាប្រទេសជុំវិញពិភពលោក ប្រារព្ធទិវាកុមារអន្តរជាតិខួបលើកទី៧០របស់ខ្លួន។
៣-ស្ថានភាពកុមារក្នុងសាកលលោក
តាំងពីសម័យបុរាណរហូតដល់យុគសម័យនេះ កុមារនៅប្រទេសភាគច្រើន នៅតែរស់នៅគ្មានសុវត្ថិភាពក្នុងការធ្វើដំណើរដោយសេរីនៅឡើយ។ ព័ត៌មានស្តីអំពីអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងកុមារមានដូចជា ការចាប់ពង្រត់ ការរំលោភ ឃាតកម្មតែងតែកើតមានជាប្រចាំ។ ឪពុកម្តាយជាច្រើនមានការឈឺចាប់នៅពេលដែលកូនរបស់ខ្លួនរងគ្រោះថ្នាក់នូវអំពើបែបនេះ។ពិភពលោកយល់ដឹងជាទូទៅថា អំពើអាក្រក់ទាំងឡាយដែលប្រព្រឹត្តិមកលើកុមារគឺជាអំពើថោកទាប គួរឱ្យស្អប់ខ្ពើម និង ត្រូវថ្កោលទោសបំផុត។
ការការពារកុមារពីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរ ការរំលោភបំពាន និងអំពើហឹង្សាផ្សេងៗ មិនគ្រាន់តែជាភារកិច្ចរបស់មាតាបិតា និង អាជ្ញាធរប៉ុណ្ណោះទេគឺសង្គមទាំងមូលត្រូវតែបំពេញភារកិច្ច តាមតួនាទីរបស់ខ្លួនផងដែរ។ចំពោះកុមារតូច ឳពុកម្តាយត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន និង ដឹងអំពីទីកន្លែងរបស់កូនគ្រប់ពេលវេលាពិសេស នៅពេលដែលពួកគេនៅខាងក្រៅ ដូចជា នៅក្នុងសួនកុមារ ឬ ពេលដើរផ្សារ ក្នុងចំណោមសាធារណៈ ដោយត្រូវធ្វើដំណើរអមកូនជានិច្ចដើម្បីកូនទោះបីជាចម្ងាយធ្វើដំណើរជិតក៏ដោយ។ ការចាកចេញពីកុមារតូចដោយមិនបានត្រួតពិនិត្យធ្វេសប្រហែស នោះជាអំពើខុសឆ្គង។ មាតាបិតាអាចកំណត់ព្រំដែនសេរីភាពសមស្របដល់កុមារតូច។កុមារតូចក៏គួរត្រូវបានបង្រៀនឱ្យនិយាយថា«ទេ» ចំពោះជនចំលែកដែលផ្តល់ជំនួយនិង អំណោយដែលមិនសមស្រប។ ចំពោះកុមារដែលចម្រើនវ័យធំក៏កាន់តែប្រយ័ត្នថែមទៀត ជាពិសេស ការរំលោភបំពានបៀតបៀនផ្លូវភេទ និង ការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនជាដើម។ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចមាននាទីធានាការការពារកុមារ ដោយការអនុវត្តវិធានការជាច្រើន ដូចជា
ការបង្កើនល្បាតនៅតាមតំបន់ដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ ដូចជា កន្លែងកំសាន្តនានា
ដែលនៅទីជនបទដាច់ស្រយាល។ គេអាចអនុវត្តយុទ្ធនាការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីសុវត្ថិភាពកុមារ
ដោយស្មារតីទទួលខុសត្រូវរួមខ្ពស់បំផុត ព្រោះថា បរិយាកាសសម្រាប់កុមាររស់នៅប្រកបដោយសុវត្ថិភាព
និង មានការរីកចម្រើនអាចកើតមានទៅបានលុះត្រាតែគ្រប់ភាគីទាំងអស់រួមមាន
ឪពុកម្តាយ អាណាព្យាបាល គ្រួសារ សាលារៀន សហគមន៍ និង អាជ្ញាធរ ធ្វើកិច្ចសហការជាមួយគ្នាឱ្យបានស្អិតរមួត និង ប្រសិទ្ធភាព។
៤-ស្ថានភាពកុមារនៅកម្ពុជា
ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំស្ថានភាពកុមារកម្ពុជាមានការវិវត្តិជាលំដាប់។
តាមជំរឿនប្រជារាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជាឆ្នាំ២០០៨
បានបង្ហាញថា កុមារកម្ពុជាមានអត្រា៤១% នៃប្រជាជនសរុបប្រហែល១៤លាននាក់។
គិតមកដល់ខែមេសាឆ្នាំ២០១១ អ្នកទោសជាកុមារប្រមាណ៧៣០នាក់ ដែលបានជាប់ឃុំឃាំងនៅក្នុងពន្ធនាគារចំនួន២៥របស់ប្រទេសកម្ពុជា។
ស្ថានភាពកុមារកម្ពុជា នៅតែជាប្រធានបទចម្បងដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ស្រាវជ្រាវជាបន្តបន្ទាប់។
៤.១-ទិដ្ឋភាពវិជ្ជមានមួយចំនួននៃស្ថានភាពនៅកុមារកម្ពុជា
ស្មារតីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា
ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានភាពស្មើគ្នាចំពោះមុខច្បាប់
មានសិទ្ធិសេរីភាព និង ករណីយកិច្ចដូចគ្នាទាំងអស់
ដោយឥតប្រកាន់ពូជសាសន៍ ពណ៌សម្បុរ ភេទ ភាសា ជំនឿសាសនា និន្នាការនយោបាយ ដើមកំណើតជាតិ
ឋានៈសង្គម ធនធាន ឬ ស្ថានភាពឯទៀតឡើយ។ ការប្រើសិទ្ធិសេរីភាពផ្ទាល់ខ្លួនរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ
មិនត្រូវឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពអ្នកដទៃឡើយ។
ការប្រើសិទ្ធិសេរីភាពនេះ ត្រូវប្រព្រឹត្តតាមល័ក្ខខ័ណ្ឌកំណត់ក្នុងច្បាប់។
មាត្រា ៤៧ចែងថា មាតាបិតា មានកាតព្វកិច្ចចិញ្ចឹមថែរក្សា និង
អប់រំកូនឱ្យទៅជាពលរដ្ឋល្អ។ កូនមានករណីយកិច្ចចិញ្ចឹម និង បីបាច់ថែរក្សាមាតាបិតា ដែលចាស់ជរាតាមទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ។
ចំណែកមាត្រា ៤៨ ចែងថា រដ្ឋធានារក្សាការពារសិទ្ធិរបស់កុមារ ដែលមានចែងក្នុងអនុសញ្ញាស្ដីពីកុមារ ជាពិសេស សិទ្ធិមានជីវិតរស់នៅ សិទ្ធិទទួលការអប់រំរៀនសូត្រ សិទ្ធិត្រូវបានទទួលការគាំពារ
ក្នុងស្ថានការណ៍មានសង្គ្រាម និង ការការពារប្រឆាំងនឹងអាជីវកម្ម សេដ្ឋកិច្ច ឬ កាមគុណលើកុមារ។ រដ្ឋគាំពារប្រឆាំងនឹងការងារទាំងឡាយ
ដែលអាចធ្វើឱ្យខូចដល់ការអប់រំ និង ការរៀនសូត្ររបស់កុមារ ឬ ដែលនាំឱ្យអន្តរាយដល់សុខភាព ឬ សុខុមាលភាពរបស់កុមារ។
យោងតាមស្មារតីខាងលើនេះ គ្រប់ស្ថានប័នបានបង្ហាញជានូវបំណងលុបបំបាត់ទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ។
ក្រៅពីទិវាកុមារអន្តរជាតិ១មិថុនា នៅមានទិវាពិភពលោកប្រឆាំងពលកម្មកុមារ១២មិថុនាផងដែរ។
ទិវានេះលើកឡើងថា «គ្មានពលកម្មកុមារ
និង ផ្ដល់ការអប់រំដែលមានគុណភាព»។ ឆ្នាំ១៩៩៩ ដល់ ឆ្នាំ២០១២ ស្ថានភាពពលកម្មកុមារបានកាត់បន្ថយជិតពាក់កណ្ដាលពោលគឺ ពីចំនួន១៦.៥% មកនៅត្រឹម៩.៥%។ កុមារ១៨២៧៣នាក់ ត្រូវបានរំដោះពីស្ថានភាពពលកម្មកុមារ ហើយកុមារ៨៩៥១នៃគ្រួសារ ដែលមានការលំបាក ត្រូវបានទទួលសេវាគាំទ្រជីវភាពពីស្ថាប័នសង្គម។ នៅដំណាច់ឆ្នាំ២០១៥ ការទប់ស្កាត់ និង ការកាត់បន្ថយពីទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មកុមារ
និង ការទប់ស្កាត់ការជួញដូរកុមារ
បានសម្រេច ៨% ដូចតាមគម្រោងគ្រោងទុក។ កុមារតូចកាន់តែច្រើនឡើង
បានយកចិត្តទុកដាក់បញ្ជូនទៅសិក្សាតាមផ្ទះ ថ្នាក់មត្តេយ្យក្នុងបឋមសិក្សា
មត្តេយ្យឯកជន និង សាលារដ្ឋ។ កុមារតូចដែលមានអាយុ៥ឆ្នាំបានចូលរៀន មានប្រមាណ៥៦ ភាគរយដោយគ្មានគម្លាតយេនឌ័រ
សិស្សក្រីក្រនៅបឋមសិក្សាត្រូវបានផ្តល់អាហារូបករណ៍ ហើយអត្រាត្រួតថ្នាក់ និង សិស្សបោះបង់ការសិក្សាបានថយចុះ។
គុណភាពរបស់សិស្សបញ្ចប់ថ្នាក់ទី១២
ត្រូវលើកកម្ពស់ និង ផ្តល់នូវចំណេះដឹងពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត សម្រាប់ការអប់រំបច្ចេកទេស វិជ្ជាជីវៈ និង ឧត្តមសិក្សា។ តួនាទីរបស់មាតាបិតា
និង សហ-គមន៍ក្នុងការគ្រប់គ្រងសាលារៀនត្រូវបានពង្រឹង។
ការអប់រំបឋមសិក្សាត្រូវបានចាត់ទុកជាអាទិភាពមួយ
និង ទទួលបាននូវចំណែកថវិកាច្រើនជាងគេក្នុងថវិកាសរុបរបស់ក្រសួងអប់រំ
យុវជន និង កីឡា។ ទាំងនេះបានមកពីការខិតខំសហការរួមគ្នាអនុវត្តនូវគោលការមួយចំនួនដូចខាងក្រោម៖
១.អនុវត្តតាមអនុសញ្ញាលេខ១៨២ ស្ដីពី ទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃពលកម្មរបស់អង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ
តាមរយៈគម្រោងនិងកម្មវិធីនានា ដែលបានកំណត់ក្នុងគោលដៅឆ្នាំ២០១៥។
២.បង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងអនុវត្ត តាមគោលដៅសាកលរបស់អង្គការអន្តរជាតិការងារឆ្នាំ២០១៦ ដើម្បីការងារសមរម្យនៅកម្ពុជា។
៣.សហការជាមួយអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ (ILO) គម្រោងរោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជា (BFC) និង អង្គការនិយោជក-និយោជិត ព្រមទាំងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ កាត់បន្ថយពលកម្មកុមារនៅតាមរោងចក្រកាត់ដេរជាអប្បបរមា ទប់ស្កាត់ការក្លែងបន្លំអាយុ និង ឯកសារក៏ដូចជាការពង្រឹងនីតិវិធីនៃការប្រើប្រាស់ពលករវ័យក្មេងឱ្យមានសុក្រឹតភាព។
៤. សហប្រតិបត្តិការជាមួយអន្តរក្រសួង
ស្ថាប័នក្នុងការអនុវត្តគោលនយោបាយ និង បទដ្ឋានអប្បបរមាស្ដីពីការថែទាំកុមារងាយរងគ្រោះ និង ស្ដារនីតិសម្បទាអ្នកញៀនគ្រឿងញៀន និង វិធានការជាក់ស្ដែងដ៏ទៃទៀតដែលបម្រើឱ្យការទប់ស្កាត់ ការការពារ និង សមារណកម្មកុមារ ជាដើម។
៤.២-ទិដ្ឋភាពអវិជ្ជមានមួយចំនួននៃស្ថានភាពកុមារនៅកម្ពុជា
ទន្ទឹមនឹងទិដ្ឋភាពវិជ្ជមានខាងលើ គេឃើញមានទិដ្ឋភាពអវិជ្ជមានខ្លះដូចជា កុមារមួយចំនួនទៀតនៅតែ កំពុងជួបប្រទះនូវការរំលោភបំពាន ខ្វះការជួយគាំទ្រពីសង្គមនៅឡើយ។ កុមារមួយចំនួន ទៀតត្រូវរំលោភបំពានសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការចូលរួមការធ្វើការសម្រេចចិត្ត។ កុមារក្រីក្រមួយចំនួនមិនបានចូលរៀន ខ្វះត្រូវអាហាររូបត្ថម្ភ ឈឺគ្មានពេទ្យ និង ថ្នាំសង្កូវព្យាបាល និង
ខ្លះបានប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនជាដើម។
ភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលជាឳពុកម្ដាយ អាណាព្យាបាលរបស់កុមារគឺជាចំណែកមួយនាំ
ឲ្យកុមាររងគ្រោះ និងបាត់បង់ឱកាសរៀនសូត្រក្នុងសាលា ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យពួកគេមិនអាចទទួលបានចំណេះវិជ្ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះគ្រប់គ្រាន់។ ទាំងទីជនបទ ក៏ដូចទីប្រជុំជន
គ្រួសារក្រីក្រភាគច្រើនដែលខ្វះមុខរបរអាជីពដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត
បានបង្កឱ្យមានបញ្ហាជាច្រើនដល់កុមារក្នុងបន្ទុក
ដូចជា ខ្វះឱកាសអប់រំកូន ខ្វះការថែទាំសុខភាពទាំងផ្លូវចិត្ត និង
ផ្លូវកាយ។ ពលរដ្ឋខ្មែរដែលគ្មានចំណូលគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការចំណាយដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ បានសម្រេចចិត្តទាំងឈឺចាប់ ខ្លោចផ្សា
បានចាកចោលផ្ទះសម្បែង លំនៅដ្ឋាន ភូមិស្រុករបស់ខ្លួនទៅរស់នៅ និង ធ្វើការងារជាកម្មករនៅទីក្រុង ឬ នៅក្រៅប្រទេស។ ការចំណាកស្រុកដើម្បីការងារចិញ្ចឹមជីវិត បានបង្កឱ្យមានបញ្ហាជាច្រើនដល់កុមារទាំងបញ្ហាសុខភាព
និង បញ្ហាសិក្សា។ កុមារខ្លះបានទៅតាមឳពុកម្ដាយចោលការសិក្សា ខ្លះនៅជាមួយជីដូនចាស់ជរា ហើយភាគច្រើនក្នុងចំណោមកុមារទាំងនោះមិនមានសុខភាពផ្លូវចិត្ត និង កាយដើម្បីបន្តការរៀនសូត្របានគ្រប់គ្រាន់ឡើយ។ ឪពុកម្ដាយ
អាណាព្យាបាលខ្លះគ្មានចំណេះដឹងក្នុងការទប់កំហឹងរបស់ខ្លួន តែងយកអំពើពាលា អបាយមុខ ផឹកស្រា លេងល្បែង បង្កអំពើហិង្សា វាយកាប់ចាក់គ្នាជាប្រចាំ។ មានកុមារជាច្រើនត្រូវកំព្រាដោយឪពុកម្ដាយស្លាប់
បណ្ដាលមកពីស្លាប់ដោយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរ ជម្ងឺគ្រប់ប្រភេទ
ដូចជា ជម្ងឺអេដស៍ ជម្ងឺក្រពះ សួត ថ្លើមជាដើម។
ចំពោះស្ត្រីក្រីក្រដែលភាគច្រើនជាស្ត្រីមេម៉ាយ លែងលះស្វាមី
និង រស់នៅយ៉ាង លំបាក ក្នុងការចិញ្ចឹមបីបាច់ទារក ឬ កុមារតូច
តែងយកកូនមកមណ្ឌលកុមារកំព្រា។ លិខិតឯកសារទាក់ទងកុមារទាំងនេះ ភាគច្រើនគឺត្រូវបានធ្វើឡើងដោយកំណត់ថាកុមារទាំងនោះ
ត្រូវបានម្តាយឪពុកបោះបង់ចោល ហើយថា អត្តសញ្ញាណរបស់ម្តាយឪពុកក្មេង
មិនត្រូវបានគេស្គាល់។ ឯកសារ និង សំបុត្រកំណើតក្លែងក្លាយដែលដាក់ឈ្មោះកុមារ និង
ព័ត៌មានឳពុកម្តាយនៃគ្រួសារថ្មីត្រូវបានបង្កើតឡើង
ដែលធ្វើឲ្យមាន ការលំបាកស្មុគស្មាគស្មាញក្នុងការស្រាវជ្រាវរកប្រវត្តិកុមារនៅពេលក្រោយពេលដែលពួកគេដឹងក្ដី។
កុមារអាចវង្វេងមិនស្គាល់ឳពុកម្តាយរបស់ខ្លួនពិតប្រាកដអស់មួយជីវិត។
អង្គការលីកាដូបានបង្ហាញឱ្យដឹងថា ករណីកុមារដែលបានបាត់អត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួនអាចមានច្រើនករណី។
ជារួម កុមារក្រីក្រប្រឈមការលក់កម្លំាងពលកម្ម និង សេពថ្នាំញៀន។
កុមារមួយចំនួនដែលជាកូនចៅអ្នកក្រីក្រ នៅតែប្រឈមនឹងការលក់កម្លំាងពលកម្ម ដែលធ្វើឲ្យពួកគេបាត់បង់ឱកាសក្នុងការរៀនសូត្រ
គ្មានសុវត្ថិភាពក្នុងការរស់នៅ។ កុមារអាយុ១៣ ឬ ១៥ឆ្នាំខ្លះ
ត្រូវគេប្រទះឃើញធ្វើការនៅកន្លែងលាងរថយន្ត សិប្បកម្មឡឥដ្ឋ
និង បនល្បែងជាដើម។ ក្រៅពីនេះ កុមារនៅទីជនបទកំពុងប្រឈមការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន និង ការបំពានផ្លូវភេទទៀតផង។ ស្ថានភាពកុមារកម្ពុជាមានបញ្ហាជាច្រើនគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ
និង យកចិត្តទុកដាក់បំផុត។ បញ្ហាប្រឈមមួយចំនួន ដូចជា អំពើជួញដូរ
បញ្ហាគ្រឿងញៀន អំពើហិង្សាការរំលោភបំពានផ្លូវភេទ ពលកម្មធ្ងន់ធ្ងរលើកុមារ ភាពក្រីក្រ
ខ្វះការអប់រំ ខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ និង ប្រឈមនឹងជំងឺគ្រប់ប្រភេទ
ដែលតម្រូវឱ្យក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋពាក់ព័ន្ធនានា ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល
និង គ្រួសារ ព្រមទាំងសាលារៀន
សហការគ្នាយ៉ាងស្អិតរមួតថែមទៀត។
៥-សេចក្ដីសន្និដ្ឋាន
សិទ្ធិកុមារ គឺជាចំណែកមួយនៃសិទ្ធិមនុស្ស។ កុមារដែលទទួលបានសិទ្ធិពេញលេញ តែងមានការរីកចំរើនទាំងសតិបញ្ញាស្មារតី សមត្ថភាពចំណេះដឹងចំណេះធ្វើ និង សុខភាពផ្លូវកាយចិត្តរឹងមាំជានិច្ច ផ្ទុយទៅវិញ កុមារដែលខ្វះការយកចិត្តទុកដាក់ថែទាំពីអាណាព្យបាលឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ពេញលេញ តែងទទួលបាននូវស្មារតីទន់ជ្រាយ សតិបញ្ញាខ្សោយ ចំណេះចេះដឹងទន់ទាប ដែលជាហេតុនាំឱ្យពួកគេក្លាយជាពលរដ្ឋអសកម្ម ដែលជាបន្ទុកដ៏ធ្ងន់ធ្ងររបស់រដ្ឋ ហើយពួកគេអាចបង្កវិនាសកម្ម បំផ្លិចបំផ្លាញដល់ការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមជាតិ ក៏ដូចសាកលលោកទាំងមូល។ ចង់ឱ្យសង្គមជាតិ ក្នុងពិភពលោកកាន់តែប្រសើរ គឺត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ កែច្នៃស្ថានភាពសិទ្ធិកុមារឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងថែមទៀត ដោយត្រូវយកចិត្តដាក់ជាពិសេស ទៅលើការការពារ និង ការថែរក្សាសុខភាពឱ្យបានត្រឹមត្រូវ រួមបញ្ចូលទាំងសិទ្ធិក្នុងការចូលរួមក្នុងសហគមន៍ សិទ្ធិសិក្សារៀនសូត្រជាដើម។ ដើម្បីជាគំរូល្អដល់កុមារ យុវជន និង អ្នកមានតួនាទីទទួលខុសត្រូវលើជោគវាសនាកុមារទាំងអស់ ត្រូវតែប្រឆាំងដាច់ខាតនូវគំនិតទស្សនៈរើសអើង ដោយមិនត្រូវមានបុរេនិច្ឆ័យថា កុមារមានអាយុតិចមិនផ្ដល់សេរីភាព ដោយគិតថាកុមារធ្វើអ្វីមិនកើត ហើយមិនព្រមទទួលស្ដាប់មតិយោបល់ បដិ-សេធរាល់អ្វីដែលកុមារស្នើឡើងនោះឡើយ ព្រោះទស្សនៈមតិយោបល់មួយ ខុស ឬ ត្រូវវាមិនមែនស្ថិតនៅលើអ្នកបញ្ចេញនោះក្មេង ឬ ចាស់ឡើយ ប៉ុន្តែវាស្ថិតនៅលើទំនាក់ទំនងហេតុផលប៉ុណ្ណោះ។ ដើម្បីឱ្យកុមារមានសេចក្ដីក្លានហាន ឳពុកម្ដាយគួរទុកឱកាសឱ្យកុមារបានបញ្ចេញមតិយោបល់ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ជានិច្ច។ ចំណេះ និង ចំណី គឺជាអាហារចាំបាច់សម្រាប់ចិញ្ចឹមខួរក្បាល និង រាងកាយឱ្យចម្រើនលូតលាស់ទាំងអស់គ្នា ជាពិសេស កុមារដែលជាវ័យបន្តវេនពីមនុស្សចាស់ទៅអនាគត។ ទាំងអស់គ្នាគួររំលឹក និង យល់ខ្លឹមសារនៃពាក្យស្លោកថា៖ «កុមារ គឺជាទំពំាងស្នងឬស្សី» និង ពាក្យស្លោកថា «លើកកម្ពស់ការចូលរួមរបស់កុមារដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍សង្គម» ឱ្យបានកាន់តែប្រសើរថែមទៀត។ ប្រធានបទនេះ ទាមទារឱ្យមានការស្រាវជ្រាវឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅថែមទៀត ដោយមានការចូលរួមពីអ្នកប្រាជ្ញបណ្ឌិតសំខាន់ៗ និង សារធារណៈជនដទៃទៀត ដែលស្រឡាញ់ និង លើកស្ទួយកុមារទូទៅទាំងក្នុងនិង ក្រៅប្រទេសកម្ពុជា។
គន្ថនិទេស
https://cambodia.savethechildren.net
https://www.wvi.org
https://www.familycarefirstcambodia.org
https://www.ifsw.org
https://www.rfa.org
http://news.sabay.com.kh
